رایج ترین روش آنالیزبها و پیشنهاد قیمت در مناقصات

مقدمه در مورد رایج ترین روش آنالیزبها و پیشنهاد قیمت در مناقصات

جهت برنده شدن در مناقصات، یکی از مهم‌ترین گام‌ها، ارائه متناسب‌ترین پیشنهاد قیمت در مناقصات است. منظور از متناسب‌ترین قیمت پیشنهادی، پیشنهادی است که در آن سه عامل قیمت، کیفیت و زمان به صورت توام و در حالت بهینه در نظر گرفته شود، به نحوی که آن پیشنهاد حداقل الزامات هر یک از سه مولفه را به صورت منفرد و سرجمع محقق کند.

در این راستا پیمانکاران با استفاده از اصول تجزیه‌بها (آنالیزبها) نسبت به تعیین قیمت پیشنهادی خد اقدام می‌نمایند.  بنابراین در این مقاله قصد داریم، یکی از رایج‌ترین روش‌های تجزیه‌بها (آنالیزبها) در زمان مناقصه را تشریح نماییم.

آنالیز حداقل ۸۰ درصد

پس از آن‌که باتوجه به خروجی‌های جدول شماره ۲ بخشنامه نحوه‌ی ارائه تجزیه‌بها همراه با پیشنهاد قیمت توسط پیمانکاران (بخشنامه شماره ۱۲۳۲۵۷۹ /96 مورخ  1396/۰۳/31)، ردیف‌های موثر در پروژه که حائز حداقل (۸۰) درصد مبلغ برآورد هزینه‌ی اجرای کار هستند، مشخص گردید. از ردیف شماره ۱ تا حداکثر ردیف شماره ۵۰ در جدول شماره ۲، ردیف‌هایی به شمار می‌آیند که پیمانکار بایستی نسبت به آنالیزبها و قیمت‌گذاری عوامل آن اقدام نماید.

                              تصویر شماره ۱) جدول شماره ۲ بخشنامه‌ی نحوه‌ی ارائه تجزیه بها همراه با پیشنهاد قیمت

همانطور که در تصویر شماره (۱) مشخص است، ردیف‌هایی از فصول مختلف فهرست‌بها در این جدول وجود دارد. این ردیف‌ها را نمایندگان هر فصل برای تجزیه‌بها می‌نامیم.

آنالیز نمایندگان هر فصل فهرست بها

پس از تعیین ردیف‌های هر فصل در جدول شماره ۲ بخشنامه‌ نحوه‌ی ارائه تجزیه‌بها همراه با پیشنهاد قیمت، پیمانکار موظف است باتوجه به جدول شماره ۵، نسبت به تجزیه‌بهای آن ردیف و قیمت‌گذاری عوامل موثر آن اقدام نماید. این قیمت‌گذاری بر حسب نوع کار، محل اجرای پروژه، نرخ های روز در محل اجرا و … صورت می‌پذیرد.

فرض نمایید در جدول شماره ۲ از بخشنامه‌ی یادشده، ردیف ۰۹۰۱۰۶ مربوط به فصل نهم فهرست‌بها درج شده است. قیمت این ردیف فهرست‌بهای پایه رشته ابنیه سال ۱۴۰۴ که منضم به اسناد مناقصه است، به ازای هر کیلوگرم برابر با ۵۷۹.۵۰۰ ریال است.

پس از آن‌که تجزیه‌بهای این ردیف توسط پیمانکار صورت پذیرفت، قیمت پیشنهادی پیمانکار برای این ردیف معادل ۱.۵۰۰.۰۰۰ به ازای هر کیلوگرم است.

با تقسیم قیمت پیمانکار برای ردیف ۰۹۰۱۰۶ به مبلغ برآوردی براساس فهرست بها، ضریب ۲.۵۸۸۴ (پلوس) حاصل می‌شود. در واقع قیمت واقعی در زمان اجرای کار برای این ردیف، حدود ۲.۵ برابر قیمت مندرج در فهرست‌بها است.

به ضریب بدست آمده (۲.۵۸۸۴) ضریب رشد فصل نهم در این مناقصه گفته می‌شود.

به ترتیب برای کلیه‌ی ردیف‌های مندرج در جدول شماره ۲، بایستی این فرآیند طی شود و ضریب رشد هر فصل بدست آید. اما سوال مهمی که ممکن مطرح شود، «ضریب رشد» چه کاربردی دارد؟

ضریب رشد در مناقصات

پس از آن‌که ردیف منتخب (نماینده) فصل‌های مختلف مورد تجزیه بها و پیشنهاد قیمت قرار گرفت و ضریب‌رشد هر فصل بدست آمد. ضریب رشد هر فصل، به سایر ردیف‌های فصل اعمال می‌شود تا قیمت پیشنهادی آن‌ها مشخص گردد.

به‌عنوان مثال، اگر ضریب رشد فصل نهم ۲.۵۸۸۴ باشد، پیمانکار به‌جای آنالیز جداگانه‌ی تمام ردیف‌های فصل نهم، همین ضریب را بر بهای واحد ردیف های فصل نهم فهرست‌بها اعمال کرده و قیمت پیشنهادی هر ردیف در فصل نهم را تعیین می‌کند.

ترکیب آنالیز حداقل ۸۰ درصد و ضریب رشد

بنابراین یکی از ساده‌ترین روش‌های آنالیزبها و پیشنهاد قیمت در مناقصات، تعیین ردیف‌های حائز حداقل ۸۰ درصد برآورد است که با اینکار ردیف‌های منتخب (نماینده) هر فصل مشخص می‌گردد. با تجزیه‌بهای هر ردیف منتخب، ضریب رشد فصل مربوطه مشخص می‌گردد و پس از آن با اعمال ضریب رشد هر فصل به بهای واحد‌ ردیف‌های همان فصل، قیمت پیشنهادی پیمانکار برای کلیه‌ی ردیف‌ها تعیین می‌شود.

مهم‌ترین عیب این روش پیشنهاد قیمت

فرض کنید پیمانکار ردیف ۰۹۰۱۰۶ (ستون فولادی از ورق) را تجزیه‌بها کرده و ضریب رشد ۲.۵۸۸۴ به‌دست آورده است. او می‌خواهد همین ضریب را برای همه‌ی ردیف‌های فصل نهم فهرست‌بها به‌کار ببرد.
اما در همین فصل، ردیف‌های دیگری مثل ۰۹۰۵۰۱ (برج فولادی مرتفع آب) و سازه‌های فضا کار هم وجود دارند.
پرسش مهم این است؛

• آیا درست است همان ضریب ۲.۵۸۸۴ را برای این ردیف‌ها هم اعمال کنیم؟
• آیا افزایش قیمت ستون فولادی، به‌همان نسبت برای برج‌های فولادی و سازه‌های فضا کار هم صدق می‌کند؟

نتیجه‌گیری

اگرچه روش تجزیه‌بها بر اساس ردیف‌های منتخب و اعمال ضریب رشد به سایر ردیف‌های همان فصل برای شرکت در مناقصات، ساده و سریع است، اما در صورتی که ردیف‌های فصل ماهیت یا شرایط مشابهی نداشته باشند و میزان افزایش قیمت‌ها یکسان و برابر نباشد، این روش می‌تواند خطاهای جدی ایجاد کرده و باعث شود قیمت پیشنهادی پیمانکار دقیق و واقعی نباشد.

منابع

• فهرست بهای رشته ابنیه
• بخشنامه‌ی نحوه‌ی ارائه تجزیه‌بها همراه با پیشنهاد قیمت توسط پیمانکاران – بخشنامه شماره ۱۲۳۲۵۷۹ /96