اضافه بهای جدار خارجی در فهرست بها

در فصل پنجم و ششم فهرست بهای رشته ابنیه که مربوط به قالب‌بندی چوبی و قالب‌بندی فلزی است،‌ اضافه بهایی پیش‌بینی شده که با عنوان اضافه‌بهای جدارخارجی شناخته می‌شود. البته با تغییرات فهرست بهای در سال ۱۳۹۸، این اضافه بها از فصل پنجم فهرست بها حذف گردید و صرفا در فصل ششم با شماره ردیف ۰۶۰۸۰۱ وجود دارد. در این مقاله پیرو اضافه بهای جدار خارجی و نکات کاربردی آن جهت استفاده در صورت وضعیت درپروژه های فهرست بهایی، توضیحات لازم را ارائه خواهیم نمود.

ردیف اضافه بهای جدار خارجی در فهرست بها

اضافه بهای جدار خارجی چیست؟

بنا به تعریف درج شده در بند ۱۰-۱ الزامات عمومی فصل ششم فهرست بهای رشته ابنیه سال ۱۴۰۴، جدار خارجی به شرح زیر تعریف شده است؛

«منظور از جدار خارجی، جدار خارجی دیوار، ستون یا تیری است که یک‌ سوی آن به فضای باز ارتباط دارد و برای قالب بندی آن، تمهیدات ویژه ای، مانند بالکن چوبی و یا فولادی موقت، جان‌پناه مناسب یا راه حل دیگری مورد نیاز باشد.»

در راستای انجام قالب بندی سازه‌های بتنی، رعایت تمهیداتی بسته به محل قالب بندی الزامی است.

برای مثال زمانی که «ستون میانی» – (ستون C2 در تصویر شماره ۱) در طبقه همکف را قالب بندی می‌کنید. تمهیدات خاص و ویژه ای مورد نیاز نیست، اما اگر ستونی در طبقه اول و به عنوان یک «ستون کناری» – (ستون C1 در تصویر شماره ۱) باشد، در راستای حفظ ایمنی قالب بند و جلوگیری از در رفتن قالب ها به واسطه عدم وجود تکیه‌کارگاه در وجه خارجی قالب بندی، بایستی بالکن، جان‌پناه و سایر تمهیدات لازم را پیش‌بینی نمایید. این تمهیدات هزینه‌های قالب بندی را افزایش داده و بایستی به نحوی برای پیمانکار جبران شود. در این راستا، اضافه‌بهای جدار خارجی در فهرست بها پیش بینی شده است تا هزینه‌های مربوط از طریق پرداخت این ردیف، جبران شود.

                                                            تصویر شماره ۱ – پلان جانمایی ستون‌

تمهیدات ویژه جدار خارجی

یکی از دلایل اصلی که موجب افزایش هزینه در جدار خارجی می‌شود، لحاظ نمودن  تمهیداتی همچون بالکن چوبی و یا فولادی موقت، جان‌پناه مناسب، پیش‌بینی براکت و یا حتی اجرای داربست و موارد مشابه است که در ادامه برخی از روش‌های اجرایی مزبور را مشاهده می‌کنید.

                                                                         پیش‌بینی بالکن برای تمهیدات جدار خارجی

                                                                  پیش‌بینی بالکن برای تمهیدات جدار خارجی

• «اضافه‌بهای جدار خارجی جهت قالب بندی دیوار، ستون و تیر کاربرد دارد و برای قالب‌بندی سقف کاربردی ندارد.»

پس می‌توان مفهوم جدار خارجی را به این شکل تعبیر نمود، در صورتی که هر بعد قالب‌بندی به پرتگاه منتهی شود، بایستی در وجه منتهی به پرتگاه، تمهیدات ویژه ای استفاده گردد. بنابراین آن وجه را جدار خارجی و به جهت جبران هزینه‌های مربوط، اضافه بهای جدار خارجی از فهرست بها استفاده می‌شود. البته این موضوع دارای ضوابط و نکاتی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

مبنای محاسبه ارتفاع قالب بندی در جدار خارجی

با عنایت به بند ۱۰-۱ از الزامات عمومی فصل ششم فهرست بها،  مبنای محاسبه ارتفاع این نوع سازه‌ها، تراز کف‌طبقه‌ای است که کار در آن انجام می‌شود.

برای بررسی و تحلیل جمله فوق، تصویر زیر را مشاهده نمایید.

قالب‌بندی دیوار

وجه بیرونی دیوار در تصویر فوق مشمول اضافه بهای جدار خارجی است، بنابراین دیوار مورد نظر از وجه بیرونی، سازه از نوع جدار خارجی محسوب‌ می‌شود. در این مرحله یک‌بار قالب بندی دیوار از ردیف‌های گروه ۲ فهرست‌بها بایستی در صورت وضعیت درج گردد و سپس اضافه‌بهای جدار خارجی اخذ شود.

ردیف های قالب بندی دیوار را در ادامه مشاهده می‌کنید.

ردیف های قالب‌بندی دیوار در فصل ششم فهرست بهای رشته ابنیه

همانطور که ملاحظه می‌کنید، ردیف‌های فوق دارای بازه‌های ارتفاعی هستند، برای مثال دیواری که ارتفاع آن ۳.۵ متر باشد، از ردیف ۰۶۰۲۰۱ جهت محاسبه هزینه های قالب‌بندی آن، ملاک محاسبه قرار می‌گیرد و یا اگر ارتفاع دیوار ۸ متر باشد، ردیف ۰۶۰۲۰۴ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما ممکن است وجه خارجی قالب بندی دیوار، در طبقه دهم ساختمان باشد که اگر بخواهیم ارتفاع را از روی زمین حساب کنیم، فرضا دیوار در ارتفاع ۴۵ متری قرار بگیرد. این در حالی است که باتوجه به این‌که دیوار مورد نظر دارای کف سازه‌ای طبقه است، ملاک محاسبه‌ی ارتفاع دیوار،‌ از کف سازه‌ای همان طبقه خواهد بود و نه از روی زمین. بنابراین مبنای محاسبه ارتفاع، تراز کف‌طبقه‌ای است که کار در آن انجام می‌شود. در نهایت باتوجه به مقدار مترمربعی قالب بندی وجه خارجی، اضافه‌بهای ۰۶۰۸۰۱ نیز تعلیق می‌گیرد.

اضافه بهای جدار خارجی در سازه‌های طبقه ای

با عنایت به بند ۱۰-۲ از الزامات عمومی فصل ششم فهرست بها،  «اضافه بهای 060801 فقط به سازه‌هایی تعلق می‏گیرد که به صورت طبقه‏ای اجرا می‌شوند.» برای بررسی و تحلیل این جمله، تصویر زیر را مشاهده نمایید.

قالب بندی دیوار بتنی

منظور نظر بند فوق، آن است که اگر فرضا مثل تصویر فوق، دیواری به صورت یکپارچه با ارتفاع ۹ متر اجرا می‌شود و به صورت طبقه ای نیست. در هنگام نوشتن صورت وضعیت، ردیف قالب بندی با ارتفاع بیش از ۷.۵ متر تا ۱۰ متر که ردیف ۰۶۰۲۰۴ در فهرست بها بوده، تعلق می‌گیرد. مبنای ارتفاع قالب بندی دیوار در ردیف مورد نظر، برای دیوار با ارتفاع بیش از ۷.۵ تا ۱۰ متر است. بنابراین در بهای واحد ردیف، کلیه‌ی هزینه‌ها، تمهیدات ویژه و لوازم و تجهیزاتی که برای اجرا دیوار با این ارتفاع مورد نیاز است، مورد آنالیز قرار گرفته و هزینه‌های مربوط پیش‌بینی شده است. بنابراین اگر برای اجرای این دیوار باتوجه به ارتفاع آن، تمهیداتی همچون بالکن، داربست، براکت و … مورد نیاز است. این هزینه ها در بهای واحد ردیف پیش‌بینی شده است و امکان درخواست اضافه‌بهای جدار خارجی وجود ندارد.

و یا فرض  کنید ستونی از روی فونداسیون  تا انتهای آن که زیر تراز تیر باشد، معادل ۹ متر است. به تصویر زیر دقت کنید.

قالب بندی ستون با ارتفاع ۹ متر

به جهت دریافت هزینه‌های قالب بندی ستون ۹ متری، ردیف ۰۶۰۳۰۴ از فصل ششم فهرست بها کاربرد دارد.

ردیف قالب بندی ستون با ارتفاع بیش از ۷.۵ متر تا ۱۰ متر در فهرست بها

مبنای ارتفاع قالب بندی ستون در ردیف مورد ۰۶۰۳۰۴، برای دیوار با ارتفاع بیش از ۷.۵ تا ۱۰ متر است. بنابراین در بهای واحد ردیف، کلیه‌ی هزینه‌ها، تمهیدات ویژه و لوازم و تجهیزاتی که برای اجرا  ستون با این ارتفاع مورد نیاز است، مورد آنالیز قرار گرفته و هزینه‌های مربوط پیش‌بینی شده است. بنابراین اگر برای اجرای این ستون باتوجه به ارتفاع آن، تمهیداتی همچون بالکن، داربست، براکت و … مورد نیاز است. این هزینه ها در بهای واحد ردیف پیش‌بینی شده است و امکان درخواست اضافه‌بهای جدار خارجی وجود ندارد.

اضافه بهای جدار خارجی برای جدارهای داخلی

با عنایت به بند ۱۰-۳ از الزامات عمومی فصل ششم فهرست بها، « به قالب‌بندی‌ سطوح‌ داخلی‌ دیواره‌ چاه آسانسورها و کانال‌های‌ بتنی عمودی‌ تاسیسات‌، اضافه بهای‌ ردیف‌ 060801، تعلق‌ می‌گیرد. در ضمن مبنای‌ اندازه‌گیری‌ ارتفاع‌ در این‌ نوع‌ سازه‌ها، مشابه‌ دیوارهای‌ جدار خارجی‌، کف‌ طبقه‌ای‏ است‌ که‌ کار در آن‌ انجام‌ می‌شود..»

برخی بر این باورند چون شرح ردیف اضافه بهای جدار خارجی تاکید بر قالب‌بندی هایی دارد که وجه خارجی داشته باشند، بنابراین این اضافه بها برای قالب بندی وجه داخلی کاربرد ندارد.

چرایی به وجود آمدن جدار خارجی را پیش‌تر گفتیم و جهت یادآوری، مرور می‌کنیم؛

«در راستای حفظ ایمنی قالب بند و جلوگیری از در رفتن قالب ها به واسطه عدم وجود تکیه‌کارگاه در وجه خارجی قالب بندی، بایستی بالکن، جان‌پناه و سایر تمهیدات لازم را پیش‌بینی نمایید. این تمهیدات هزینه‌های قالب بندی را افزایش داده و بایستی به نحوی برای پیمانکار جبران شود. در این راستا، اضافه‌بهای جدار خارجی در فهرست بها پیش بینی شده است تا هزینه‌های مربوط از طریق پرداخت این ردیف، جبران شود.»

برخی ممکن است برخی از وجه های قالب بندی اگر چه روبه خارج نیستند، لکن تحت شرایطی نیز به تمهیدات ویژه جهت قالب‌بندی داشته باشند. به عنوان مثال، قالب بندی چاله آسانسور برای آن وجه که به سمت داخل چاله آسانسور است. لذا باتوجه به پیش‌بینی تمهیدات ویژه و تحمیل هزینه به پیمانکار، برای چنین سازه‌هایی نیز، اضافه‌بهای جدار خارجی قابل اعمال است.

                                                                  وجه داخلی چاله آسانسور و اضافه بهای جدار خارجی

                                                                وجه داخلی چاله آسانسور و اضافه بهای جدار خارجی

اضافه بهای جدار خارجی در اولین طبقه روی پی

بنا به بند ۱۰-۴ از الزامات عمومی فصل ششم فهرست بها، «قالب‌بندی جدار خارجی دیوار، ستون یا تیرهای اولین طبقه روی پی مشمول پرداخت اضافه بهای 060801 نمی‏شود.»

موضوع فوق را نوعی حکم حکومتی در نظر بگیرید، در اولین طبقه روی پی (فونداسیون)، برای دیوار، ستون و تیر،‌ امکان اخذ اضافه بهای جدار خارجی وجود ندارد. سازه ای را در نظر بگیرید که در اولین طبقه روی پی، از وجهی رو به پرتگاه است، بنابراین برای کلیه‌ی قالب بندی های آن وجه، بایستی تمهیداتی چون داربست و موارد مشابه پیش‌بینی شود. اما باتوجه به صراحت فهرست بها در این باره، امکان اخذ اضافه بها وجود نداشته و پیمانکار در زمان پیشنهاد قیمت بایستی هزینه‌های مربوط را در قیمت پیشنهادی لحاظ نماید.